पारंपारिक वास्तुशास्त्रात (Vastushastra) अष्ट लक्ष्मी (Ashta Lakshm) किंवा 8 दिशांना वास करणार्‍या 8 लक्ष्मींचा उल्लेख आहे. या अष्टलक्ष्मी खालील प्रमाणे स्थित आहेत.
1) पूर्वेकडील ऐश्वर्य लक्ष्मी (Aishwarya Lakshmi) – आराम आणि विलासाची देवी.
2) दक्षिण पूर्वेतील धन्या लक्ष्मी (Dhanya Lakshmi) – धान्याची देवी
3) दक्षिणेतील आदि लक्ष्मी (Adi Lakshmi) – आदिमाता देवी
4) नैऋत्येतील धैर्य लक्ष्मी (Dhairya Lakshmi) – चांगल्या आणि वाईट काळाला समान सहजतेने तोंड देण्यासाठी आध्यात्मिक शक्तीची देवी
5) पश्चिमेतील गज लक्ष्मी (Gaja Lakshmi) – शक्ती आणि शक्तीची देवी
6) वायव्येकडील विजया लक्ष्मी (Vijaya Lakshmi) – विजयाची देवी
7) उत्तरेकडील धनलक्ष्मी (Dhan Lakshmi) – भौतिक संपत्तीची देवी
8) ईशान्येतील संतान लक्ष्मी (Santan Lakshmi) – वसंत ऋतू आणि संततीची देवी
पूर्वेची ऐश्वर्य लक्ष्मी – ऐश्वर्य लक्ष्मी (Aishwarya Lakshmi) पूर्वेला वास करते. ती रहिवाशांना चांगली सामाजिक ओळख प्रदान करते. त्यामुळे, जेव्हा जेव्हा घराच्या पूर्वेकडील भागात असंतुलन होते, तेव्हा रहिवासी सामाजिकदृष्ट्या उच्च दर्जा मिळू शकत नाही. समाजात चांगले योगदान देऊनही रहिवाशांना योग्य मान्यता आणि सामाजिक दर्जा मिळत नाही. पूर्व विभागातील संतुलित सूर्यदेवता कुटुंबाला चांगला दर्जा मिळवून देतो.
दक्षिण पूर्वेतील धन्या लक्ष्मी – दक्षिण पूर्व भागात राहणारी धन्या लक्ष्मी (Dhanya Lakshmi), रहिवाशांना अन्न पुरवठा चांगल्या प्रकारे पुरविते .
अदक्षिणेची आदि लक्ष्मी – आदि लक्ष्मी (Adi Lakshmi) वारशाने मिळालेल्या संपत्तीचे प्रतिनिधित्व करते. संपत्तीची व्याख्या केवळ रोख रक्कम आणि दागिने पुरती मर्यादित नाही. अधिक व्यापक अर्थाने, हे संस्कृती आणि मूल्यांचा वारसा म्हणून समजले जाऊ शकते. यमदेवतेचा समतोल क्षेत्र म्हणजे जो दक्षिण झोनमध्ये राहतो, कौटुंबिक मूल्ये आणि संस्कृती कुटुंबातील एकोपा टिकवून ठेवतो.
नैऋत्येतील धैर्य लक्ष्मी– नैऋत्येतील धैर्य लक्ष्मी (Dhairya Lakshmi) रहिवाशांना संयमाची संपत्ती प्रदान करते. नैऋत्य हे महत्त्वाचे क्षेत्र आहे जे कुटुंब बनवते किंवा तोडते. जेव्हा कुटुंबातील सदस्य संयम राखण्यात अयशस्वी ठरतात, तेव्हा घरात शांतता आणि सहनशीलता कमी होते, जी शेवटी मोठ्या कौटुंबिक समस्यांचे रूप घेते. रहिवाशांमध्ये संयम राखला गेला तरच दीर्घकालीन संबंध टिकून राहू शकतात.
पश्चिमेची गज लक्ष्मी – पश्चिम दिशेची लक्ष्मी गज लक्ष्मी (Gaja Lakshmi) म्हणून ओळखली जाते. ती अंजन नावाच्या हत्तीवर स्वार होते. घरातील पश्चिमेकडील क्षेत्र रहिवाशांना आरामदायी जीवन प्रदान करण्यासाठी जबाबदार आहे. गज लक्ष्मीमध्ये संपूर्ण सुेख आणि सुखसोयी देण्याची शक्ती आहे, गज लक्ष्मीमध्ये आठ लक्ष्मी मिळून बरोबरीची शक्ती आहे. पश्चिम हा शनि ग्रहाचा समानार्थी शब्द आहे. शनि हा अंक 8 चा समानार्थी आहे. ही लक्ष्मी अष्ट लक्ष्मीची एकत्रित शक्ती धारण करते. या झोनचा समतोल साधण्याबरोबरच या झोनमध्ये अष्टलक्ष्मीचे चित्र लावणे शुभ मानले जाते.
वायव्य दिशेची विजया लक्ष्मी – वायव्य दिशेला विजया लक्ष्मी (Vijaya Lakshmi) वास करते. ती सुनिश्चित करते की रहिवाशांना प्रत्येक मार्गाने आणि जीवनाच्या वाटचालीत चांगले समर्थन मिळते ज्यामुळे त्यांना सहज यश मिळते. जीवनाच्या सर्व क्षेत्रांतून पूर्ण पाठिंबा मिळाल्यावरच यश मिळते. अन्यथा, पाठिंब्याअभावी यश टिकवता येत नाही. वायव्येकडील रुद्र आणि राज्यक्षमा हे सुनिश्चित करतात की रहिवाशांना आवश्यकतेनुसार नियमित समर्थनाचा आनंद मिळतो.
उत्तरेकडील धन लक्ष्मी – उत्तर दिशेची लक्ष्मी ही धन लक्ष्मी (Dhan Lakshmi) आहे. ती रहिवाशांना संपत्ती आणि उत्पन्न निर्माण करण्याच्या संधी प्रदान करते. धन लक्ष्मी हे सुनिश्चित करते की रहिवासी सुरळीत जीवन जगण्यासाठी पुरेशी संपत्ती आणि संधी निर्माण करण्यास सक्षम आहेत.
ईशान्येची संतान लक्ष्मी – मुलांपेक्षा मोठी संपत्ती काय? ईशान्य भागात राहणारी संतान लक्ष्मी (Santan Lakshmi) हे सुनिश्चित करते की कुटुंबाला मुलांचे प्रेम आणि आनंद मिळेल. जेव्हा हा झोन विस्कळीत आणि असंतुलित असतो तेव्हा बाळाच्या जन्माच्या समस्या दिसून येतात. हे बृहस्पतिचे क्षेत्र आहे. पारंपारिक ज्योतिषशास्त्र मानते की संतती होण्यासाठी गुरुचा आशीर्वाद महत्वाचा आहे.
अष्ट लक्ष्मी जीवन सुरळीत आणि स्थिर ठेवण्यासाठी एकमेकांशी सुसंगतपणे कार्य करतात. संपत्ती, मूल्ये आणि संस्कृतीच्या रूपात पिढ्यान्पिढ्या हस्तांतरित होतो. ईशान्येची संतन लक्ष्मी दक्षिण पश्चिमेकडील धैर्य लक्ष्मीच्या संयोगाने हे सुनिश्चित करते की एकदा कुटुंबात मुले आशीर्वादित झाली की त्यांना भरभराट आणि वाढण्यासाठी एक निरोगी आणि आनंदी वातावरण मिळते.
