३१ मे हा जागतिक तंबाखू विरोधी दिवस म्हणून जगभर साजरा केला जातो. घर,कार्यालये तसेच सार्वजनिक ठिकाणी तंबाखू व तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन करणारी तसेच धूम्रपान करणारे दिवसेंदिवस मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे.त्यामुळे प्राण घातक आजारांना बळी पडून मृत्यूंची संख्या मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे.ब्रह्माकुमारीच्या राजयोग ध्यानधारणा या मार्गाने अमली पदार्थांपासून पूर्णपणे मुक्त होता येते याबाबतचा मागोवा घेणारा लेख……
तंबाखू सेवनाने भारतात दरवर्षी साधारणतः दहा लाख लोक विविध आजाराने मृत्यू पावत असल्याचे निदर्शनास आले आहे महाराष्ट्रात साधारणतः ३६ टक्के पुरुष व ५% महिला तंबाखू व तंबाखूजन्य पदार्थाचा वापर करतात त्यामुळे हृदयरोग,कर्करोग,यकृताचा आजार, फुफ्फुसाचे आजार, टी बी यासारख्या प्राण घातक आजारांना बळी पडतात.तसेच पक्षाघात, मोतीबिंदू, नपुसकत्व,कमी वजनाचे व्यंग असलेले-मृत्यू पावलेले बाळ जन्माला येणे यासारख्या व्याधी जडण्याचे ही प्रमाण वाढते. यामुळे लोकांमध्ये अकाली मृत्यूचे प्रमाण वाढलेले आहे देशात बिडी,गुटखा, तंबाखू, सिगारेट, मावा,खैनी, मिस्त्री, चिलम यासारख्या तंबाखूंच्या पदार्थांचे व्यसन मोठ्या प्रमाणात केले जाते.
तंबाखू : स्लो पॉइझन
तंबाखू हे समाजमान्य औषध आहे. जरी हा एक निष्पाप पदार्थ वाटत असला तरी तो मंद विषासारखा आहे.तंबाखूजन्य आजारांवर उपचार करण्यासाठी खर्च होणारा पैसा हा तंबाखूच्या उत्पन्नापेक्षा जास्त असतो. निसर्गातील कार्सिनोजेनिक : तंबाखूच्या धुरावर केलेल्या विविध विश्लेषणात्मक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की त्यामध्ये सुमारे ४०० रसायने असतात जी एखाद्याच्या आरोग्यासाठी हानिकारक असतात. यापैकी किमान ४८ पदार्थ हे कार्सिनोजेनिक आहेत. ओठांचा कॅन्सर, जिभेचा कॅन्सर, अन्ननलिकेचा कॅन्सर इत्यादी आजार धुम्रपानाच्या थेट उष्णतेमुळे होतात. धूम्रपान न करणार्‍यांच्या तुलनेत फुफ्फुसाचा कर्करोग वीस पटीने जास्त आढळतो. तंबाखूचे कर्करोगजन्य परिणाम तंबाखूला इतर औषधांप्रमाणेच घातक बनवतात.
जीवनशक्तीचा ऱ्हास :
तंबाखूमुळे शारीरिक अवलंबित्व होत नाही, तरीही त्यातून मुक्त होणे कठीण आहे. हळुहळु ते एखाद्याची जीवनशक्ती क्षीण होते आणि शेवटी मृत्यूकडे नेत असते. गर्भावर घातक परिणाम : विविध संशोधन अभ्यासातून हे सिद्ध झाले आहे की जर आई धूम्रपान करत असेल तर ते विकसनशील गर्भासाठी हानिकारक आहे. तंबाखू प्लेसेंटल अडथळा देखील ओलांडू शकतो आणि गर्भाच्या नाजूक भागांमध्ये त्याचे विषारी परिणाम होऊ शकते. म्हणूनच मुलाच्या फायद्यासाठी एखाद्याने धूम्रपान सोडले पाहिजे. निष्क्रिय धूम्रपान करणार्‍यांसाठी हानिकारक : तंबाखूचे घातक परिणाम स्वतःला इजा करून देत नाहीत.
धूम्रपान करणार्‍याने श्वास सोडलेला वायू धूम्रपान न करणार्‍याने त्याच्या जवळ बसलेला किंवा उभा राहून श्वास घेतला. याला पॅसिव्ह स्मोकिंग म्हणतात. तंबाखूमुळे निष्क्रीय धूम्रपान करणाऱ्यांवर २५% हानिकारक प्रभाव पडतो. पुढच्या वेळी जेव्हा कोणी तुमच्या जवळ धूम्रपान करेल तेव्हा लक्षात ठेवा की तुम्हाला एक चतुर्थांश घातक परिणाम देखील मिळणार आहेत. तंबाखूचे अनेक नकारात्मक गुण आहेत. तथापि, जर एखाद्याने तंबाखूचे सेवन करणे हळूहळू बंद केले तर त्याचे हानिकारक परिणाम कमी होतात आणि दोन ते चार वर्षांनी त्याला फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याची शक्यता धूम्रपान न करणाऱ्या व्यक्तीइतकीच असते. हीच योग्य वेळ आहे की धुम्रपान करणाऱ्यांनी सवय सोडण्याचा ठाम निर्णय घ्यावा.
तंबाखू सेवन ही शाळा, महाविद्यालयीन मुलांमध्ये आज सर्वात मोठी चिंतेची बाब असून लहान मुलांमधील व्यसनाचे प्रमाण कमी करण्यासाठी आई-वडील, पालक यांची भूमिका अतिशय महत्त्वाची आहे.मुलांसमोर पालकांनी स्वतः व्यसन न करता व्यसनांपासून परावृत्त होण्याचा प्रयत्न केला पाहिजेत.कारण मुले अनुकरण करत असतात आणि वाढत्या वयामध्ये व्यसनाधीन होतात.व्यसनमुक्तीसाठी समाजातील सर्व स्तरावरील घटकांचा सहभाग अतिशय महत्त्वाचा आहे. व्यसनापासून परावर्त होण्यासाठी ब्रह्माकुमारीच्या राजयोगाचा अवलंब केला पाहिजेत.
ब्रह्माकुमारीज् राजयोग: अंमली पदार्थ मुक्त समाजाचा आधार अंमली पदार्थांच्या सेवनास प्रतिबंध आणि नियंत्रणासाठी केलेल्या सर्व प्रयत्नांचे अंतिम उद्दिष्ट पुन्हा एकदा नशामुक्त जगाची स्थापना करणे हे आहे. ब्रह्मा कुमारिस वर्ल्ड स्पिरिच्युअल युनिव्हर्सिटीच्या राजयोग, ध्यान आणि इतर शिकवणी ‘ड्रग फ्री वर्ल्ड’चे स्वप्न प्रत्यक्षात आणण्यासाठी व्यावहारिक महत्त्वाच्या आहेत.
मानसिक नियंत्रण :
राजयोग हे मनाला सकारात्मक दिशेने चालना देण्याचे पद्धतशीर तंत्र आहे. राजयोगाचे तत्वज्ञान शिकवते की तुम्ही तुमच्या मनाचे, बुद्धीचे आणि संस्कारांचे स्वामी आहात. राजयोगाचा काही महिन्यांचा सराव मनावर बऱ्यापैकी नियंत्रण आणू शकतो. अशी व्यक्ती कधीही घातक सवयींचा गुलाम होणार नाही. सहनशीलतेचे सामर्थ्य : बरेच लोक अगदी किरकोळ वेदना आणि अस्वस्थ भावना देखील सहन करू शकत नाहीत. पण राजयोग शिकवतो की, दगड जसा शिल्पकाराचे फटके सहन करून देवतेचे प्रतीक बनतो, तसेच टीका, अपयश आणि प्रतिकूल परिस्थितीतही शांत आणि निर्मळ राहून माणूस अधिक बलवान, सकारात्मक आणि अनुभवी व्यक्ती बनू शकतो.
संवेदनांवर प्रभुत्व:
आधुनिक जगात भौतिक शरीरासह स्वतःची चुकीची ओळख झाल्यामुळे, बहुतेक लोक बाह्य गोष्टींमधून तात्पुरती शांती आणि आनंद शोधतात ज्या एखाद्याच्या नियंत्रणाबाहेर आहेत. अशा बाह्य नियंत्रणामुळे, काही लोक दुर्दैवाने मादक पदार्थांच्या सेवनाचा अवलंब करतात. राजयोग शिकवतो की तुम्ही प्राचीन, स्व-प्रकाशमय, शाश्वत आणि अमर आत्मा आहात आणि तुम्ही तुमच्या इंद्रियांचे राजा आहात. एकदा का एखाद्या व्यक्तीला ही जाणीव झाली की, औषधांवर अवलंबून राहण्याचा प्रश्नच उरत नाही.
ग्रुप सपोर्ट :
ड्रग्सच्या व्यसनी व्यक्तीने ड्रग्जच्या कुंचल्यातून स्वत:ला मुक्त करण्याचा प्रयत्न केल्यास, एक सदस्य ग्रुप सोडू शकतो हे ग्रुपचे इतर सदस्य कधीही स्वीकारू शकत नाहीत. त्यामुळे त्यांना त्यांच्या गटात परत आणण्यासाठी त्यांनी सर्वतोपरी प्रयत्न केले. अनेक प्रकारे ते ड्रग्जपासून मुक्त राहण्यासाठी त्याचे मनोबल कमकुवत करण्याचा प्रयत्न करतात. राजयोग केंद्रांवर अगदी उलट घटना घडते. राजयोग समुहाशी स्वतःची ओळख असलेले सर्व सदस्य कोणत्याही प्रकारच्या व्यसनाधीन पदार्थापासून पूर्णपणे मुक्त आहेत. म्हणून जेव्हा एखादा व्यसनी राजयोग शिकतो तेव्हा त्याला समूहाचा प्रचंड पाठिंबा मिळतो. तो व्यसनी नसलेल्यांच्या गटाशीही स्वतःची ओळख करून देतो. त्यामुळे या दुष्ट वर्तुळातून बाहेर पडणे खूप सोपे होते. राजयोगाचा पुरेपूर लाभ घेण्यासाठी तो माध्यमिक शालेय अभ्यासक्रमाचा एक भाग आणि पार्सल बनवला पाहिजे, जेणेकरून मुले सकारात्मक मूल्यांसह नैतिकदृष्ट्या मजबूत होतील.
राजयोगिनी ब्रह्माकुमारी वासंती दीदीजी
जिल्हा मुख्य संचालिका,प्रजापिता ब्रह्माकुमारी ईश्वरीय विश्वविद्यालय नाशिक जिल्हा
