दिल्ली | Delhi
बनावट चेक देऊन बँकांच्या खात्यातील रक्कम पळवणार्यांना आळा घालण्यासाठी आता रिझर्व्ह बँकेने पॉझिटिव्ह पे सिस्टिम (Positive Pay System) सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
बँक ग्राहकांची फसवणूक थांबवण्यासाठी आरबीआय पुढच्या वर्षात म्हणजेच 1 जानेवारी 2021 पासून चेक पेमेंट्ससाठी नियम बदलणार आहे. आरबीाय बँकिंग फसवणूकीच्या प्रकारांवर चाप बसवण्यासाठी पॉझिटिव्ह पे सिस्टिम घेऊन येणार आहे. या सिस्टिम मध्ये 50 हजारांहून अधिक रक्कमेच्या पेमेंटची पुष्टी करण्यासाठी काही मुख्य माहिती द्यावी लागणार आहे.
अशी असेल नवी कार्यप्रणाली
5 लाखांहून अधिक रक्कमेच्या पेमेंटसाठी बँक ही सिस्टिम अनिवार्य करु शकते.
Positive Pay System अंतर्गत चेक देणाऱ्याला त्या संबंधित माहिती जसे- तारीख, कोणाला द्यायचा आहे त्याचे नाव, कोण देणार आणि रक्कम यासाठी इलेक्ट्रॉनिक रुपात एसएमएस, मोबाईल ऍप्स, इंटरनेट बँकिंग किंवा एटीएमच्या माध्यमातून द्यावे लागणार आहे.
नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) CTS मध्ये सकारात्मक पेमेंट सुविधा उपलब्ध करुन दिली जाणार आहे. यामध्ये सामील असणाऱ्या बँकांचा सुद्धा त्याची सुविधा मिळणार आहे. यानंतर बँक 50 हजार किंवा त्याहून अधिक रक्कमेसाठी खातेधारकांना या सुविधेसाठी सक्षम बनवणार आहेत.
पेमेंटपूर्वी चेक कोणत्या कारणासाठी वापरला जात आहे त्याचे क्रॉस चेकिंग होणार आहे.
काही चुक आढळल्यास त्यावर योग्य उपाय केले जाणार आहेत.
आरबीआयने असे म्हटले आहे की, बँकांना सुचित केले जात आहे की त्यांच्या ग्राहकांना एसएमएस अलर्ट, शाखेत डिस्प्ले, एटीएम, आपली बेवसाइट आणि इंटरनेट बँकिंगच्या माध्यमातून सकारात्मक वेतन प्रणालीच्या माध्यमातून पुरेशी जागृकता निर्माण करुन द्यावी. यामध्ये असे ही म्हटले आहे की, सकारात्मक वेतन प्रणाली निर्देशांननुसार असल्यास त्यांना सीटीएस ग्रिड विवाद निराकरण यंत्रणेच्या अंतर्गत स्वीकारले जाईल. दरम्यान, बँक CTS च्या बाहेर क्लिअर आणि एकत्रित करण्यात आलेले चेकसाठी समान व्यवस्था लागू करण्यासाठी स्वतंत्र आहे.
