कोणताही सणवार असो की शुभकार्य कपाळावर टिळक लावण्याची प्रथा अनेक वर्षांपासून आहे. पण हा टिळक का लावला जातो माहीत आहे का? त्याचे शुभ महत्त्व काय आहे. जाणून घेऊया….
ही प्राचीन परंपरा तुमच्या आरोग्यासाठी किती फायदेशीर आहे हे जाणून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.
1. सामान्यतः चंदन, कुंकूम, हळद, भस्म इत्यादींनी तिलक लावला जातो.
2. कपाळावर तिलक लावल्याने व्यक्तिमत्व प्रभावी बनते. तिलके लावण्याचा मानसिक प्रभाव पडतो आणि त्यामुळे व्यक्तीचा आत्मविश्वास आणि आत्मबळ यात वाढ होते.
3. असे मानले जाते की कपाळावर नियमित तिलक लावल्याने मन शांत राहते आणि आराम वाटतो. यासोबतच अनेक मानसिक आजारही याने बरे होतात.
4. कपाळावर तिलक लावल्याने मेंदूतील सेरोटोनिन आणि बीटा-एंडॉर्फिनचा संतुलित पद्धतीने स्राव होतो, ज्यामुळे दुःख दूर होण्यास मदत होते. तसेच डोकेदुखी त्रास कमी होतो.
5. हळद असलेले तिलक लावल्याने त्वचा शुद्ध होते कारण हळदीमध्ये अँटी-बॅक्टेरियल घटक असतात, जे रोगांपासून मुक्त होण्यास मदत करतात.
6. चंदनाचा तिलक लावल्याने मनुष्याच्या पापांचा नाश होतो, अशीही धार्मिक मान्यता आहे. लोक अनेक प्रकारच्या संकटांपासून वाचतात. तिलक लावल्याने ग्रहांची शांती होते.
7. असे मानले जाते की चंदनाचा तिलक लावणार्या व्यक्तीच्या घरात अन्न आणि संपत्ती भरलेली राहते आणि सौभाग्य वाढते.
8. राखीच्या शुभ मुहूर्तावर बहीण भावाच्या कपाळावर टिळक लावते. शास्त्रात पांढरे चंदन, लाल चंदन, कुमकुम, भस्म इत्यादींनी तिलक लावणे शुभ मानले जाते. मात्र रक्षाबंधनाच्या दिवशी कुंकू लावूनच तिलक लावले जाते. कुंकूम तिलकासह अक्षताही वापरतात.
9. हा टिळक विजय, पराक्रम, सन्मान, श्रेष्ठता आणि वर्चस्व यांचे प्रतीक आहे. कपाळाच्या मध्यभागी टिळक लावले जाते. हे स्थान सहाव्या इंद्रियाचे आहे.
10. याचे शास्त्रीय कारण असे की शुभ भावाने कपाळाच्या या जागेवर तिलकाच्या माध्यमातून दबाव निर्माण केल्यास स्मरणशक्ती, निर्णय क्षमता, बुद्धिमत्ता, तर्कशक्ती, धैर्य आणि शक्ती वाढते.
11. कपाळावर दोन भुवयांच्या मध्ये ज्या ठिकाणी तिलक लावता त्याला अग्निचक्र म्हणतात. यातूनच संपूर्ण शरीरात ऊर्जा प्रसारित होते. इथे टिळक करून उर्जा मिळते संवाद घडतो आणि व्यक्तीचा आत्मविश्वास वाढतो.
12. भावासाठी बहिणीपेक्षा कोण अधिक शुभ विचार करू शकेल आणि तेही राखीसारख्या सणावर. त्यामुळे राखीच्या दिवशी बहिणीच्या हस्ते भावाला कुंकू लावून तिलक लावण्याची प्रथा आहे.